Chiều 9/12, báo Dân trí phối hợp với Văn phòng UBND TP Hà Nội tổ chức buổi tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế?”.

Đáp ứng khả năng của người dân, doanh nghiệp

Tại buổi tọa đàm, ông Đào Việt Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, khẳng định thủ đô sẽ không triển khai chuyển đổi phương tiện xanh một cách dàn trải, mà xác định rõ nhóm phương tiện cần có lộ trình chuyển đổi trước cũng như các chính sách hỗ trợ chuyển đổi cho nhóm này, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn, khả năng đáp ứng của doanh nghiệp, người dân.

Theo ông Đào Việt Long, nhóm chuyển đổi phương tiện xanh thứ nhất là xe mô tô, xe gắn máy hoạt động kinh doanh vận tải, bao gồm cả xe sử dụng ứng dụng kết nối vận tải sẽ chuyển đổi 20% trước 1/1/2027, 50% trước 1/1/2028 và hoàn thành 100% trước 1/1/2030.

Nhóm thứ hai là xe taxi và ô tô chở người đến 8 chỗ hoạt động kinh doanh vận tải, bao gồm cả các phương tiện dùng nền tảng công nghệ.

Theo dự thảo, hai mốc quan trọng nhất với nhóm này gồm: Một là từ 1/7/2026, 100% phương tiện thay thế, đầu tư mới là xe sử dụng năng lượng sạch; hai là 50% trước 1/1/2028 và ba là 100% hoàn thành trước 1/1/2030.

“Các tỷ lệ chuyển đổi này được đề xuất trên cơ sở làm việc, tiếp thu ý kiến góp ý của các đơn vị, không phải là ép buộc một chiều.

Như vậy, doanh nghiệp, cả đơn vị kinh doanh vận tải lẫn đơn vị cung cấp phần mềm kết nối vận tải sẽ có cả giai đoạn 2026-2030 để chủ động kế hoạch chuyển đổi, không bị áp lực thay đổi đồng loạt”, ông Đào Việt Long nói.

Lý giải về việc đặt nhóm phương tiện kinh doanh vận tải vào lộ trình chuyển đổi sớm hơn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, đây là nhóm phương tiện có tần suất hoạt động rất cao, chạy liên tục trong đô thị, di chuyển quãng đường lớn mỗi ngày nên lượng phát thải ra môi trường cũng cao hơn nhiều so với phương tiện cá nhân thông thường.

Do đó, việc chuyển đổi sớm nhóm phương tiện này đồng nghĩa với việc chúng ta đã giảm được một lượng đáng kể khí thải, tiếng ồn và ô nhiễm không khí trong khu vực nội đô.

Thứ hai, đây là các phương tiện gắn trực tiếp với hoạt động kinh doanh. Mặc dù chi phí mua sắm ban đầu của một số loại xe điện (đặc biệt xe tải, xe thương mại) còn cao, nhưng các nghiên cứu và báo cáo cho thấy tổng chi phí sở hữu của nhiều loại xe thương mại và xe dịch vụ khi xét đủ vòng đời thường thấp hơn nhờ tiết kiệm nhiên liệu và bảo dưỡng.

Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí nhiên liệu, giảm chi phí bảo dưỡng định kỳ và từ đó cải thiện lợi nhuận; chuyển đổi xanh còn giúp cải thiện hình ảnh doanh nghiệp và cơ hội thị trường.

Nhiều khách hàng, đối tác (đặc biệt các tập đoàn có cam kết bền vững) ưu tiên hợp tác với nhà cung cấp logistics có tiêu chí xanh; điều này giúp mở ra lợi thế cạnh tranh cho đơn vị vận tải.

Các phương tiện đang hoạt động đáp ứng tiêu chuẩn không bị chuyển đổi

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, thời gian qua có một số thông tin trên mạng xã hội chưa diễn đạt đầy đủ về quy định “từ 1/7/2026, 100% phương tiện thay thế, đầu tư mới sử dụng năng lượng sạch” và điều này dẫn đến việc một bộ phận người dân và doanh nghiệp hiểu chưa đúng, lo ngại rằng tất cả phương tiện đang hoạt động sẽ phải chuyển đổi ngay từ mốc thời gian này.

Ông Đào Việt Long khẳng định, quy định chỉ áp dụng đối với những phương tiện thay thế hoặc đầu tư mới sau ngày 1/7/2026.

Các phương tiện đang hoạt động vẫn được sử dụng đi lại bình thường, những xe còn niên hạn, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật không phải chuyển đổi ngay lập tức.

Hà Nội hoàn toàn không đặt ra việc “buộc chuyển đổi đồng loạt để ưu tiên cho một số đơn vị cung cấp xe điện”, mà chỉ triển khai theo lộ trình tự nhiên của chu kỳ thay thế phương tiện, để tránh tạo áp lực đột ngột cho người dân và doanh nghiệp.

Đối với các loại phương tiện giao thông đường bộ khác, trong đó có cả xe công vụ của các cơ quan nhà nước và phương tiện cá nhân, Hà Nội sẽ thực hiện theo các chính sách về vùng phát thải thấp.

Thành phố sẽ xem xét, nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phù hợp để hạn chế các phương tiện khác từ sau 1/1/2035.

Đây không phải là một lộ trình “đẩy nhanh bằng mệnh lệnh”, mà là một quá trình có tính toán, có thứ tự ưu tiên, có các bước chuyển đổi theo tỷ lệ, và đặc biệt là sẽ có hỗ trợ tài chính đi kèm để giảm tối đa áp lực, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đánh giá.

“Trong quá trình xây dựng chính sách, thành phố luôn giữ tinh thần lắng nghe – chia sẻ – cầu thị. Mọi ý kiến của không chỉ của các doanh nghiệp, mà còn cả những phản hồi từ người dân, chuyên gia, phản biện xã hội của Mặt trận tổ quốc và các tổ chức đều được chúng tôi tiếp thu nghiêm túc để hoàn thiện chính sách”, ông Đào Việt Long nói.

Trong quá trình triển khai các nhiệm vụ, đặc biệt là những nhiệm vụ mang tính chuyển đổi lớn như hạ tầng, giao thông, môi trường, Hà Nội luôn đặt người dân và doanh nghiệp ở vị trí trung tâm.

Sở Xây dựng Hà Nội nỗ lực hết sức để hạn chế tối đa các tác động không mong muốn đến đời sống, sản xuất – kinh doanh. Tuy nhiên, với quy mô công việc và yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ, chắc chắn sẽ có những ảnh hưởng không thể tránh khỏi.

Do đó, Hà Nội rất mong nhận được sự cảm thông, chia sẻ và đồng hành của người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Việc chuyển đổi sang các phương tiện và giải pháp phát thải thấp nhằm cải thiện chất lượng môi trường và giảm rủi ro ô nhiễm không khí, qua đó góp phần tạo ra điều kiện sống an toàn và bền vững hơn cho cộng đồng.