Thanh tra Chính phủ cho biết mới đây Thanh tra thành phố Hà Nội có văn bản đề nghị hướng dẫn nghiệp vụ xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với một số trường hợp có khó khăn, vướng mắc khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn. Sau khi nghiên cứu, Thanh tra Chính phủ chính thức có hồi đáp.

UBND TP Hà Nội có thể thụ lý giải quyết theo quy định

Thanh tra Chính phủ khẳng định, thẩm quyền giải quyết tố cáo được quy định cụ thể trong Luật Tố cáo. Chính phủ đã có Nghị định 141/2025 phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Thanh tra Chính phủ.

Tổng Thanh tra Chính phủ ban hành Thông tư 02/2025, trong đó có quy định về phân định thẩm quyền giải quyết tố cáo khi không còn chính quyền cấp huyện. Tuy nhiên, thực tế có thể phát sinh những trường hợp cụ thể gây ra khó khăn, vướng mắc.

Với trường hợp Chủ tịch UBND quận/huyện tiếp nhận tố cáo nhưng đến ngày 1/7 (thời điểm bỏ cấp quận) chưa giải quyết xong, việc tiếp tục giải quyết được thực hiện theo khoản 8 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025. Theo đó, cơ quan tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện hoặc UBND phường/xã mới được thành lập sau sắp xếp (nơi phát sinh nội dung tố cáo) có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan để tiếp tục giải quyết.

Nếu nội dung tố cáo liên quan từ hai UBND phường/xã mới trở lên hoặc có tính chất phức tạp, Chủ tịch UBND TP Hà Nội căn cứ vào Luật Tổ chức chính quyền địa phương để giao cho một UBND phường/xã liên quan chủ trì giải quyết.

Nếu cần thiết để bảo đảm hiệu quả, UBND TP Hà Nội thụ lý giải quyết theo quy định tại khoản 3 Điều 11 Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Đối với trường hợp tố cáo phát sinh sau thời điểm ngày 1/7 không còn cấp huyện, Thanh tra Chính phủ nêu rõ việc xác định thẩm quyền giải quyết cũng thực hiện theo khoản 8 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương như trường hợp Chủ tịch UBND cấp huyện đã tiếp nhận tố cáo trước ngày 1/7.

Giải quyết tố cáo với Chủ tịch UBND phường/xã cũ như thế nào?

Thanh tra Chính phủ cũng hướng dẫn Thanh tra thành phố Hà Nội về các trường hợp tố cáo Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND phường/xã cũ ở thủ đô.

Cụ thể, nếu hành vi bị tố cáo có dấu hiệu của tội phạm thì thẩm quyền giải quyết thuộc cơ quan công an hoặc VKSND. Nếu hành vi bị tố cáo là vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực, thẩm quyền giải quyết thuộc các cơ quan có chức năng quản lý nhà nước theo lĩnh vực (Điều 41 Luật Tố cáo).

“Nếu hành vi bị tố cáo thuộc phạm vi giải quyết của tổ chức Đảng, căn cứ các quy định, hướng dẫn của Trung ương, Thành ủy, Đảng ủy UBND thành phố về phân cấp quản lý cán bộ, kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo trong Đảng… để xác định thẩm quyền giải quyết”, Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Trong trường hợp người bị tố cáo không còn là cán bộ, công chức, viên chức (đã nghỉ hưu hoặc chuyển ra khu vực ngoài nhà nước), việc xác định thẩm quyền căn cứ theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương như trường hợp tố cáo đối với UBND phường/xã cũ nêu trên.

Với người bị tố cáo đã chuyển công tác sang UBND phường/xã mới hoặc các cơ quan cấp thành phố, phòng, ban của Đảng ủy, HĐND, Ủy ban MTTQ phường/xã mới, Thanh tra Chính phủ yêu cầu xác định thẩm quyền giải quyết theo khoản 3 Điều 12 Luật Tố cáo.

Thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với từng trường hợp cụ thể tùy thuộc vị trí công tác hiện nay của người bị tố cáo là người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu, giữ chức vụ cao hơn, thấp hơn hay tương đương với chức vụ tại thời điểm có hành vi bị tố cáo.

Việc xác định chức vụ cao hơn, thấp hơn hay tương đương phải căn cứ các quy định, hướng dẫn về chức danh, chức vụ lãnh đạo và tương đương của cơ quan có thẩm quyền trong từng thời điểm.

Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Hà Nội lưu ý thêm một số nội dung khác về phân định thẩm quyền giải quyết tố cáo liên quan đến chính quyền địa phương 2 cấp đã được quy định chi tiết tại Điều 5 và khoản 3 Điều 8 Nghị định 141/2025 của Chính phủ; Điều 5 Thông tư số 02/2025 của Thanh tra Chính phủ để bảo đảm tổ chức thực hiện theo đúng quy định pháp luật.