Sáng 10/12, Quốc hội thông qua Nghị quyết tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó yêu cầu Hà Nội và TPHCM thực hiện ngay các biện pháp cấp bách để kiểm soát và cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí – vấn đề được đánh giá là diễn biến phức tạp trong nhiều năm qua.

Theo Nghị quyết, Chính phủ và các địa phương phải tập trung triển khai nhóm nhiệm vụ, giải pháp đột phá nhằm khắc phục hạn chế, bất cập đang tồn tại, đặc biệt là trong kiểm soát chất lượng không khí tại hai đô thị lớn nhất cả nước. Trọng tâm là yêu cầu khắc phục, cải thiện ô nhiễm ngay trong giai đoạn 2025-2026, đồng thời xây dựng lộ trình giảm phát thải và nâng cao năng lực giám sát trong các năm tiếp theo.

Nghị quyết đưa ra mục tiêu định lượng lần đầu tiên cho Hà Nội và các tỉnh lân cận. Đến năm 2030, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm tại Hà Nội phải giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024 tại tất cả các điểm đo của mạng lưới quan trắc quốc gia.

Tại các tỉnh, thành phố xung quanh Hà Nội gồm Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng và Ninh Bình, mức giảm tối thiểu là 10%. Với TPHCM và các đô thị khác, chất lượng không khí phải được duy trì ổn định, không để gia tăng mức độ ô nhiễm.

Để đạt mục tiêu này, Quốc hội yêu cầu kiểm soát chặt khí thải từ phương tiện giao thông, thực hiện hạn chế phương tiện gây ô nhiễm tại các đô thị lớn theo phân vùng môi trường và loại bỏ phương tiện không đủ tiêu chuẩn lưu hành.

Đây là một trong những nhiệm vụ trọng điểm trong giai đoạn đến năm 2030, gắn với lộ trình chuyển đổi xanh trong giao thông vận tải, đầu tư hạ tầng và các chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm tạo sự đồng thuận trong xã hội.

Cùng với giao thông, nhiều nguồn gây ô nhiễm khác cũng được yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt. Nghị quyết nhấn mạnh việc quản lý chất thải phát sinh trong xây dựng, giao thông; hạn chế đốt phụ phẩm nông nghiệp, đặc biệt tại các khu vực ven đô; đồng thời tăng cường thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt để giảm ô nhiễm lan rộng trong khu vực nội thành.

Về quan trắc và quản lý chất lượng môi trường, Quốc hội yêu cầu khẩn trương hoàn thành, đưa vào vận hành hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia, tích hợp bản đồ chất lượng môi trường, công khai cho cộng đồng và áp dụng tại các đô thị lớn như Hà Nội và TPHCM. Hệ thống này sẽ kết nối với dữ liệu quốc gia và cung cấp thông tin theo thời gian thực, phục vụ công tác quản lý, giám sát và cảnh báo sớm.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng đặt yêu cầu tăng cường kiểm soát các hoạt động phát sinh bụi và khí thải từ công nghiệp, làng nghề; nâng cao hiệu quả thẩm định, đánh giá công nghệ sản xuất để ngăn chặn nhập khẩu công nghệ cũ, lạc hậu, có nguy cơ gây ô nhiễm; đồng thời củng cố hệ thống quan trắc, dự báo tác động của biến đổi khí hậu nhằm phòng ngừa từ sớm, từ xa các nguy cơ gây ô nhiễm.

Các địa phương phải chủ động bố trí nguồn lực, phối hợp chặt chẽ với bộ ngành trong triển khai nhiệm vụ; chịu trách nhiệm trước Quốc hội về kết quả cải thiện chất lượng không khí. Nghị quyết cũng yêu cầu hình thành cơ chế giám sát, đánh giá rõ ràng, bảo đảm tính minh bạch, công khai và gắn trách nhiệm người đứng đầu.

Với các yêu cầu cụ thể và chặt chẽ, Quốc hội kỳ vọng việc triển khai Nghị quyết sẽ tạo chuyển biến rõ rệt, từng bước cải thiện chất lượng không khí tại Hà Nội, TPHCM và các vùng phụ cận, góp phần bảo vệ sức khỏe người dân và thúc đẩy phát triển bền vững trong giai đoạn đến năm 2030.