UBND TPHCM vừa có báo cáo về một số nội dung thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội đối với Đặc khu Côn Đảo. Các nhận định về Côn Đảo được xây dựng sau gần 6 tháng địa bàn này vận hành theo mô hình đặc khu trực thuộc TPHCM.

Theo UBND TPHCM, Côn Đảo có vị trí chiến lược quan trọng trong không gian biển quốc gia và khu vực Đông Nam Á, đồng thời sở hữu hệ sinh thái rừng – biển đặc sắc, giá trị lịch sử và văn hóa tâm linh đặc biệt. Tuy nhiên, khoảng cách xa đất liền khiến chi phí logistics tăng gấp 2,5-3 lần so với nhiều điểm đến khác, làm giảm sức hấp dẫn đầu tư và khả năng cạnh tranh.

Một trong những nút thắt lớn nhất của sự phát triển đặc khu Côn Đảo là hạ tầng kết nối. Sân bay Côn Đảo chỉ khai thác máy bay cỡ nhỏ, chưa đủ điều kiện đón các chuyến bay quốc tế và thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thời tiết. Vận tải biển phụ thuộc mạnh vào mùa gió chướng, nhiều thời điểm bị gián đoạn, gây khó khăn cho đi lại của người dân, du khách và vận chuyển hàng hóa.

Về không gian phát triển, quỹ đất có thể xây dựng tại Côn Đảo không lớn. Đa số diện tích đặc khu là đất rừng đặc dụng, đất bảo tồn hoặc đất nông nghiệp thấp trũng, trong khi đất thuận lợi cho phát triển đô thị và dịch vụ rất hạn chế. Một số định hướng trong quy hoạch chung chưa phát huy hết lợi thế hoặc chưa phù hợp với hiện trạng, làm kéo dài thời gian chuẩn bị dự án và giảm hiệu quả khai thác quỹ đất.

Nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là điểm nghẽn kéo dài. Điều kiện sinh hoạt, đi lại khó khăn khiến Côn Đảo chưa thu hút được đội ngũ chuyên gia, lao động trình độ cao trong các lĩnh vực then chốt như du lịch cao cấp, quản lý đô thị, y tế và giáo dục. 

UBND TPHCM cũng nhìn nhận, việc phát triển sản phẩm du lịch tại đặc khu Côn Đảo chưa đa dạng. Du lịch sinh thái, lịch sử và tâm linh là thế mạnh, nhưng các sản phẩm bổ trợ, dịch vụ chất lượng cao còn thiếu, thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách chưa tương xứng với tiềm năng.

Để tháo gỡ những điểm nghẽn trên, UBND TPHCM dự kiến sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư một số công trình kết cấu hạ tầng đô thị, thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng và tham gia vốn đối ứng các dự án đối tác công tư (PPP), với tổng nhu cầu khoảng 16.000 tỷ đồng.

Nguồn vốn này dự kiến được cân đối từ toàn bộ nguồn thu bán đấu giá đất công trên địa bàn Côn Đảo, các khoản thu thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, ước tính khoảng 6.000 tỷ đồng. Ngoài ra, TPHCM đề nghị Quốc hội cho phép để lại một phần số thu vượt dự toán ngân sách Trung ương giao hằng năm từ các khoản thu phân chia, nhằm bổ sung khoảng 10.000 tỷ đồng đầu tư phát triển Côn Đảo giai đoạn 2026-2030.

Bên cạnh ngân sách, thành phố định hướng huy động các nguồn lực hợp pháp khác để hoàn thiện hạ tầng và phát triển đô thị theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trước mắt, Côn Đảo tập trung kêu gọi đầu tư 6 dự án trọng điểm với tổng vốn ước tính khoảng 30.000 tỷ đồng, trong đó vốn từ các nhà đầu tư chiến lược khoảng 25.000 tỷ đồng và vốn đối ứng ngân sách tham gia các dự án hạ tầng giao thông theo hình thức PPP khoảng 5.000 tỷ đồng.

UBND TPHCM đánh giá, việc hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng và triển khai 6 dự án trọng điểm sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa, thu hút thêm khoảng 10.000 tỷ đồng vốn đầu tư vào các dự án dịch vụ, du lịch từ doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tổng nguồn lực đầu tư cho Côn Đảo giai đoạn 2026-2030 dự kiến là khoảng 51.000 tỷ đồng.

TPHCM xác định, việc tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng, quy hoạch và nguồn lực là điều kiện tiên quyết, tạo nền tảng để đặc khu Côn Đảo phát triển bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và khai thác hiệu quả tiềm năng trong thời gian tới.