Thực tế này được Trung tá Đào Việt Long, Phó trưởng Phòng CSGT Công an Thành phố Hà Nội, chỉ ra tại tọa đàm “An ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Hà Nội: Thực trạng – thách thức – giải pháp bền vững”, sáng 18/12.

Tọa đàm do Viện An ninh phi truyền thống (Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế – xã hội Hà Nội tổ chức.

Đường Vành đai 3 trên cao có thời điểm vượt lưu lượng8-20 lần

Theo Trung tá Đào Việt Long, khi nhắc đến bài toán giao thông ở Hà Nội, không thể không nhắc đến yếu tố kết cấu hạ tầng giao thông.

Ông cho biết hiện quỹ đất dành cho giao thông tại Hà Nội mới đạt khoảng 12-13%, trong khi theo quy hoạch đối với đô thị đặc biệt, tỷ lệ này phải đạt 20-26%. “Đây là một khoảng cách rất lớn, tạo áp lực trực tiếp lên khả năng tổ chức giao thông đô thị”, ông Long nói.

Tỷ lệ diện tích dành cho giao thông tĩnh, theo ông, cũng thiếu hụt nghiêm trọng, gây ra tình trạng phương tiện chiếm dụng lòng, lề đường, làm gia tăng xung đột giao thông và nguy cơ ùn tắc.

Về phương tiện giao thông, Phòng CSGT đang quản lý khoảng gần 8,2 triệu phương tiện có hồ sơ đăng ký, chưa bao gồm lượng phương tiện từ các địa phương lân cận thường xuyên lưu thông trên địa bàn thành phố.

Đáng chú ý, số lượng phương tiện cá nhân tăng trung bình 4–5% mỗi năm, riêng ô tô tăng khoảng 10% mỗi năm.

Lãnh đạo Phòng CSGT Hà Nội chỉ ra thực tế dù ô tô chỉ chiếm hơn 8% tổng số phương tiện, song trong thực tế khai thác mặt đường, ô tô lại chiếm dụng phần lớn không gian giao thông.

“Có những tuyến đường rộng 4–5 làn, nhưng ô tô đã chiếm tới 3–3,5 làn đường, trong khi xe máy dù chiếm tới 69-70% số phương tiện lại sử dụng phần không gian còn lại”, ông Long chỉ ra bất cập.

Trong khi đó, tỷ lệ vận tải hành khách công cộng mới chỉ đạt khoảng 20-25%, chưa đủ để đóng vai trò trụ cột trong việc giảm tải phương tiện cá nhân.

Từ thực tiễn trên, Trung tá Long khẳng định vấn đề ùn tắc giao thông tại Hà Nội là bài toán tổng hợp, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện và lâu dài.

Ông cho biết trước mắt Công an thành phố xác định nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Một trong số đó, theo ông Long, là khắc phục tình trạng lưu lượng giao thông vượt quá năng lực kết cấu hạ tầng, trong đó nhiều tuyến đường có lưu lượng cao gấp 2-3 lần thiết kế, cá biệt như Vành đai 3 trên cao có thời điểm vượt từ 8 đến 20 lần.

Lãnh đạo Phòng CSGT Hà Nội cũng đề cập giải pháp tổ chức lại giao thông, giảm xung đột tại các nút giao phức tạp, trọng điểm; xử lý nhanh các sự cố giao thông và xử lý nghiêm, triệt để các vi phạm là nguyên nhân trực tiếp gây ùn tắc…

Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội, cũng dẫn số liệu một khảo sát nhóm quy mô nhỏ ở Hà Nội (khoảng 8.000 người), cho thấy hệ số đi lại bình quân của một người là 3,5 chuyến/ngày; cự li dưới 6km là 70,7%; xe máy chiếm 68,9% nhu cầu đi lại; ô tô chiếm 8,6% nhu cầu đi lại.

Tuy nhiên về diện tích lòng đường, xe máy lại chiếm rất ít, trong khi ô tô chiếm 70%. “Như vậy cần có giải pháp hiệu quả để giảm ách tắc giao thông trên địa bàn Hà Nội”, ông Hùng nói và cho rằng cần tính toán và phải có mô hình giải quyết vấn đề này.

Giải bài toán ngập úng ở thủ đô chưa bài bản và đồng bộ

Đề cập đến một vấn đề nhức nhối khác của Hà Nội là ngập úng, PGS.TS Lê Văn Chín, Trưởng khoa Kỹ thuật Tài nguyên nước kiêm Viện trưởng Viện Kỹ thuật Tài nguyên nước, cho biết hiện nay, khu vực duy nhất của Hà Nội được đầu tư hệ thống thoát nước tương đối đồng bộ và hoàn chỉnh là lưu vực sông Tô Lịch.

Tuy nhiên, hệ thống này cũng mới chỉ đáp ứng được kịch bản mưa khoảng 310mm trong 2 ngày. Trong khi đó, thực tế những trận mưa lớn gần đây đều vượt xa ngưỡng này.

Đơn cử, năm 2008, Hà Nội đã trải qua đợt ngập lụt lịch sử, với phạm vi ngập rộng, giao thông tê liệt, nhiều khu vực bị ngập sâu và kéo dài trong nhiều ngày.

Năm 2024, trận bão Yagi đã khiến nhiều tuyến phố trung tâm đô thị bị ngập sâu, giao thông gần như tê liệt hoàn toàn. Năm 2025, cơn bão Bualoi vào tháng 9 tiếp tục gây ngập sâu tại nhiều tuyến đường trung tâm, với thời gian ngập kéo dài nhiều ngày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và hoạt động kinh tế – xã hội của người dân thủ đô.

Vị chuyên gia cho rằng dù Hà Nội đã triển khai một số mô hình giải quyết ngập úng nhưng chưa bài bản, chưa đồng bộ.

Ông đề xuất Hà Nội cần đẩy mạnh đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước; hoàn thiện và triển khai các đề án xử lý các điểm ngập úng cục bộ; thí điểm áp dụng mô hình thoát nước đô thị bền vững.

Đối với giải pháp phi công trình, ông Chín góp ý trước hết nên định hướng quy hoạch hệ thống thoát nước theo tư duy “thuận thiên”, ưu tiên khai thác lợi thế tự nhiên, tăng khả năng thích nghi, giảm rủi ro và tôn trọng không gian của nước. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quản lý đô thị thoát nước thông qua hệ thống quản trị ngập thông minh, nhằm tối ưu hóa vận hành toàn hệ thống.