Tờ trình của Chính phủ về việc bổ sung cơ chế, chính sách áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh trình Quốc hội chiều 8/12.

Trước đó, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với tổng chiều dài 1.541km, đi qua địa phận 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (trước sáp nhập).

Sơ bộ tổng mức đầu tư dự án hơn 1,7 triệu tỷ đồng (khoảng 67,34 tỷ USD), sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước và nguồn vốn hợp pháp khác. Dự án được đầu tư theo hình thức đầu tư công.

Đến cuối tháng 6, Quốc hội chấp thuận bổ sung thêm hình thức đầu tư theo phương thức công tư (PPP) và đầu tư kinh doanh cho dự án, bên cạnh hình thức đầu tư công, đồng thời giao Chính phủ tổ chức lựa chọn đầu tư, nhà đầu tư theo quy định.

Với nhận định đây là dự án có quy mô đặc biệt lớn, công nghệ, kỹ thuật phức tạp, Chính phủ đề xuất các chính sách đặc thù liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng để triển khai dự án.

Theo đó, Chính phủ đề xuất tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập, nguồn vốn được bố trí từ ngân sách Trung ương và địa phương.

Các địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam là cấp có thẩm quyền tổ chức lập, quyết định đầu tư, thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn và việc đầu tư các hạng mục liên quan đến nội dung này mà không phải lập chủ trương đầu tư.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định đề xuất này nhằm tăng tính chủ động, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Chính sách thứ hai Chính phủ đề xuất là trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai dự án và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Thẩm tra các nội dung trên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí về sự cần thiết bổ sung các cơ chế như Chính phủ trình.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết việc Quốc hội cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án quan trọng quốc gia thành dự án thành phần, đã có tiền lệ tại Nghị quyết 38 của Quốc hội khóa XIV với dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

“Đề xuất của Chính phủ về việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình điện từ 110kV trở lên của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam thành dự án riêng là có cơ sở”, theo quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ khái niệm “dự án độc lập” và xác định rõ sơ bộ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian hoàn thành các dự án độc lập.

Với chính sách thứ hai, cơ quan thẩm tra dẫn Nghị quyết số 172 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đã quy định “Trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho dự án”. Do vậy, việc đề xuất chính sách trên là không cần thiết.