Chiều 26/12, tại kỳ họp HĐND TPHCM lần thứ 7 (kỳ họp chuyên đề), Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Văn Bảy đã công bố các tờ trình để HĐND thành phố thông qua. Trong đó có tờ trình về danh mục dự án đường sắt đô thị vào phụ lục ban hành kèm theo Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội.

Theo UBND TPHCM, từ 1/7, TPHCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu được hợp nhất thành TPHCM mới đã mở ra không gian phát triển mới, mô hình mới.

Do đó, TPHCM phải rà soát lại tổng thể quy hoạch, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng, trong đó đặc biệt là hạ tầng giao thông đường sắt đô thị.

Trong đó, TPHCM ưu tiên đầu tư các tuyến đường sắt kết nối theo trục hướng tâm và vành đai, gắn với phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng, nhằm giảm áp lực giao thông đường bộ, nâng cao năng lực vận tải khối lượng lớn và bảo đảm phát triển bền vững, phù hợp với thực tiễn không gian hành chính – kinh tế mới sau sáp nhập.

Ngoài ra, cảng hàng không quốc tế Long Thành đưa vào hoạt động, yêu cầu kết nối giữa TPHCM, sân bay Tân Sơn Nhất với cảng này trở nên bức thiết. Ngoài hệ thống đường bộ đang được đầu tư, lãnh đạo Đảng, Nhà nước yêu cầu sớm đầu tư tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành để rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai sân bay. Hiện TPHCM đã được giao làm cơ quan có thẩm quyền về dự án này.

Từ cơ sở trên, TPHCM đã nghiên cứu và đề xuất sửa đổi bổ sung Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM và được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 260, trong đó Quốc hội đã giao quyền cho HĐND TPHCM được quyết định điều chỉnh, bổ sung các dự án đường sắt mới nằm trên địa bàn thành phố theo nhu cầu phát triển và báo cáo Chính phủ kết quả thực hiện.

Theo đó, TPHCM và Đồng Nai đã thống nhất bổ sung 5 tuyến đường sắt gồm: thành phố mới Bình Dương – Suối Tiên, Thủ Dầu Một – TPHCM, Bà Rịa – Vũng Tàu – Phú Mỹ, Thủ Thiêm – Long Thành, kéo dài Metro Bến Thành – Suối Tiên đến trung tâm hành chính tỉnh Đồng Nai và sân bay Long Thành.

Việc bổ sung các tuyến đường sắt trên vào phụ lục để được hưởng các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt là rất cần thiết và cấp bách giúp đẩy nhanh tiến độ đầu tư công.

Trong đó, tuyến đường sắt thành phố mới Bình Dương – Suối Tiên được xác định trong quy hoạch tỉnh Bình Dương cũ và thuộc danh mục dự án ưu tiên đầu tư trong giai đoạn 2025-2030. Tuyến này có lộ trình từ vòng xoay thành phố mới Bình Dương đi dọc theo tuyến đường Mỹ Phước Tân Vạn và kết thúc tại depot Long Bình.

Mục tiêu của tuyến này là kết nối hai trung tâm hành chính, chính trị của TPHCM từ phường Bình Dương đến phường Sài Gòn bằng phương tiện giao thông văn minh, hiện đại; giảm áp lực giao thông cho đường Mỹ Phước Tân Vạn.

Tuyến đường sắt Thủ Dầu Một – TPHCM góp phần kết nối Thủ Dầu Một đến depot Hiệp Bình Phước (TP Thủ Đức cũ) và có lộ trình chạy dọc theo tuyến quốc lộ 13.

Tuyến tiếp theo là Bà Rịa – Vũng Tàu – Phú Mỹ sẽ đi ven biển, dẫn ra quốc lộ 51 và kết nối sân bay Long Thành với trung tâm phường Vũng Tàu.

Tuyến đường sắt này được đánh giá sẽ thúc đẩy phát triển du lịch khu vực biển, góp phần hình thành trung tâm logistics quốc gia, thành lập khu thương mại tự do Cái Mép Hạ.

Trong khi đó, tuyến Thủ Thiêm – Long Thành sẽ bắt đầu từ Thủ Thiêm và chạy dọc theo cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây, đường Vành đai 3 và sau đó đi vào hướng tỉnh lộ 25B kết nối đến sân bay Long Thành.

Đối với tuyến Metro Bến Thành – Suối Tiên kéo dài đến Trung tâm hành chính tỉnh Đồng Nai và sân bay Long Thành có lộ trình bắt đầu từ ga Tân Vạn đi dọc theo quốc lộ 1 đến Trung tâm hành chính tỉnh Đồng Nai, sau đó tuyến đi theo hành lang đường sắt Biên Hòa – Long Thành, ĐT 771 và kết nối vào sân bay Long Thành.

Tuyến đường sắt này sẽ giảm tải giao thông cho quốc lộ 1, quốc lộ 51.

Các tuyến metro nói trên dự kiến sẽ được đầu tư trung hạn giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035, theo hình thức đầu tư PPP.