Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 34 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua – bán, cho thuê nhà ở xã hội.

Chỉ thị được ban hành trong bối cảnh thực tiễn còn những bất cập tạo nguy cơ phát sinh tiêu cực trong triển khai việc xét duyệt, mua, thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội tại một số dự án ở Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM.

Đó là hiện tượng tập trung đông người khi nộp hồ sơ, thiếu điều tiết quy trình tiếp nhận dẫn đến bức xúc, tạo điều kiện phát sinh các dịch vụ tiêu cực; ( Xuất hiện tình trạng “cò mồi”, môi giới trái phép, “chạy suất”, hứa hẹn “trúng bốc thăm”, quảng cáo “suất ngoại giao”, “làm hồ sơ đảm bảo trúng”.

Cùng với đó, một số cá nhân lợi dụng chính sách, nộp hồ sơ tại nhiều dự án, nhờ người thân đứng tên.

Việc công khai thông tin dự án, số căn hộ, kết quả xét duyệt, danh sách người mua tại một số dự án còn chưa kịp thời; Một số dự án nhà ở xã hội công bố giá bán cao hơn mặt bằng chung đến 30-40% khiến người dân hoang mang; công tác hậu kiểm sau khi ký hợp đồng, theo dõi chuyển nhượng… chưa thực sự hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, trục lợi chính sách.

Những tồn tại trên, nếu không kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm, sẽ làm giảm niềm tin của người dân, ảnh hưởng đến tính công bằng xã hội, gây méo mó chính sách, tạo môi trường dễ phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm và tạo ra thị trường ngầm trong tiếp cận nhà ở xã hội, theo chỉ thị của Thủ tướng.

Để kịp thời chấn chỉnh, Thủ tướng yêu cầu các địa phương công khai dự án sau khi khởi công, tổ chức kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, hạn chế trường hợp một đối tượng nộp đơn tại nhiều dự án.

Thủ tướng chỉ đạo công khai danh sách người được mua, thuê mua nhà ở xã hội sau khi ký hợp đồng và cập nhật danh sách các đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội lên Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng phục vụ công tác hậu kiểm và tránh trùng lặp đối tượng.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu thanh tra, kiểm tra, đảm bảo giá bán nhà ở xã hội được tính đúng, tính đủ, tránh tình trạng doanh nghiệp lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước để trục lợi.

Thủ tướng chỉ đạo địa phương phối hợp cơ quan công an xử lý nghiêm hành vi môi giới trái phép, trục lợi trong việc làm thủ tục, hồ sơ, mua – bán… nhà ở xã hội.

Song song với chính sách đó, Thủ tướng lưu ý tăng cường tổ chức hậu kiểm đối với việc mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội.

Trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân không trung thực, vi phạm quy định trong việc kê khai, xác nhận điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội thì phải thực hiện thu hồi, xử lý nghiêm và công khai danh sách vi phạm.

Xử lý nghiêm đối với những chủ đầu tư, doanh nghiệp vi phạm quy định pháp luật trong việc xét duyệt đối tượng hoặc các tổ chức, cá nhân có hoạt động môi giới trái phép, trục lợi chính sách… cũng là yêu cầu được Thủ tướng đặt ra.

Ông chỉ đạo thiết lập đường dây nóng, kênh tiếp nhận và xử lý phản ánh, công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của địa phương.

Đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng yêu cầu tổ chức bốc thăm công khai trong trường hợp số hồ sơ đăng ký mua, thuê mua nhiều hơn số căn hộ, có đại diện Sở Xây dựng địa phương tham gia giám sát; khuyến khích mời thêm cơ quan báo chí, truyền thông để tăng tính minh bạch.

Chủ đầu tư không được thu tiền đặt cọc hoặc ủy quyền cho các cá nhân, sàn giao dịch thu tiền đặt cọc ngoài quy định; chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng để phát hiện, xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân, sàn giao dịch, môi giới mượn danh nghĩa “hỗ trợ”, “tư vấn” để trục lợi.

Bộ Công an được giao chỉ đạo công an cấp xã căn cứ thông tin cơ sở dữ liệu về dân cư, thực hiện xác nhận điều kiện thu nhập cho đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị không có hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật; chỉ đạo điều tra, xử lý các trường hợp môi giới trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thao túng hồ sơ mua nhà ở xã hội…