Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương vừa có báo cáo tổng hợp kiến nghị của các đại biểu, chuyên gia tại hội thảo “Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào thành phố Hồ Chí Minh trong tình hình mới” được tổ chức vào cuối tháng 11.

Thu hút nhà đầu tư chiến lược 

Tại hội thảo có nhiều ý kiến kiến nghị Quốc hội sớm xem xét, ban hành dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 để thành phố Hồ Chí Minh có cơ sở pháp lý giải quyết những hạn chế trong công tác quản lý, phát triển đô thị, huy động nguồn lực, khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế, thực hiện vai trò đầu tàu trong giai đoạn mới.

Thu hút nhà đầu tư chiến lược là một trong những nội dung quan trọng tại dự thảo Nghị quyết 98 sửa đổi lần này.

Nhiều ý kiến cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 7 về ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào thành phố.

Cụ thể, mở rộng danh mục các dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, tạo hành lang pháp lý linh hoạt, đầy đủ và chủ động cho TPHCM trong việc lựa chọn, thu hút nhà đầu tư chiến lược có năng lực tài chính vào các dự án quy mô lớn trong các lĩnh vực như du lịch – nghỉ dưỡng cao cấp, văn hóa – thể thao, y tế chuyên sâu, năng lượng sạch, xử lý chất thải, logistics và hạ tầng đô thị hiện đại,…

Các kiến nghị cũng chỉ ra cần đơn giản hóa trình tự, thủ tục đăng ký thực hiện dự án và lựa chọn nhà đầu tư chiến lược; nhất là thủ tục đầu tư đối với các dự án đầu tư trọng điểm theo hướng giao thẩm quyền cho hội đồng nhân dân thành phố, ủy ban nhân dân thành phố.

Đồng thời, trong một số trường hợp lựa chọn nhà đầu tư, cho phép thành phố được áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư trước khi cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư.

Bên cạnh đó, cơ chế mới cần cho phép nhà đầu tư không phải thực hiện thủ tục về cấp giấy phép xây dựng và chịu trách nhiệm hoàn thiện hồ sơ trong thời hạn quy định.

Các kiến nghị cũng đề xuất bổ sung quy định cho phép TPHCM được thực hiện công tác thu hồi, giải phóng mặt bằng, tạm giao phần đất để khởi công công trình theo tiến độ đã được phê duyệt đối với dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư cần triển khai ngay; bổ sung quy định về ưu đãi và trách nhiệm giải ngân dự án,…

Các kiến nghị đề xuất mở thẩm quyền cho thành phố trong bồi thường, tạo quỹ đất và điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch quanh ga Metro, Vành đai 3; cho phép thành phố khai thác linh hoạt các công trình trong khu TOD theo thời hạn dự án; thành phố có thể áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cho các khu công nghiệp – công nghệ trọng điểm nhằm rút ngắn thời gian và thúc đẩy dự án chiến lược.

Mở rộng thẩm quyền của thành phố đối với phát triển khu thương mại tự do là nội dung quan trọng trong dự thảo Nghị quyết 98 sửa đổi, bổ sung vào Điều 7a về thành lập khu thương mại tự do TPHCM.

Xoay quanh nội dung này, các ý kiến cho rằng cần mở rộng thẩm quyền của TPHCM đối với phát triển khu thương mại tự do, từ quyết định thành lập, mở rộng khu đến giao ban quản lý các khu chế xuất – khu công nghiệp TPHCM thực hiện quản lý nhà nước và cung ứng dịch vụ hành chính công.

Nhà đầu tư được hưởng cơ chế đất đai và đầu tư rất thông thoáng (giao, thuê đất không qua đấu giá; nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế không cần dự án hay Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước), cùng mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân vượt trội.

Đồng thời, thẩm quyền của cơ quan hải quan được mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho logistics, thương mại và hoạt động doanh nghiệp trong khu.

Quy định này góp phần đưa TPHCM trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế của khu vực, đồng thời, tạo cơ sở pháp lý để TPHCM thực hiện thí điểm mô hình mới, kiểm nghiệm chính sách trước khi nhân rộng ra các địa phương khác.

Cùng với các nội dung trên, các kiến nghị cũng đề xuất một số nội dung liên quan cơ chế đặc thù phát triển đường sắt; quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường…

Trong đó, kiến nghị giao UBND thành phố thẩm quyền quyết định một số nội dung trong hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn khác với quy định của pháp luật hiện hành; cho phép thành phố không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch đối với quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết đô thị và nông thôn trên địa bàn thành phố,…

Phân cấp, phân quyền theo hướng tăng cường tính tự chủ

Để TPHCM thực sự trở thành một “siêu đô thị – trung tâm tài chính, sản xuất, logistics và đổi mới sáng tạo mang tầm khu vực và thế giới” và hiện thực hóa mục tiêu phát triển 2030, tầm nhìn 2045, cần thực hiện nhiều giải pháp đổi mới thể chế, chính sách, pháp luật mang tính đột phá, toàn diện hơn rất nhiều so với các cơ chế, chính sách đặc thù hiện hành.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng đề nghị trong Đề án của Ban Chính sách, chiến lược Trung ương trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV để ban hành Nghị quyết về giải pháp chiến lược thúc đẩy tăng trưởng “2 con số” cần thể hiện những quan điểm, định hướng đột phá cho TPHCM.

Các đề xuất, kiến nghị tại hội thảo tập trung vào những giải pháp chiến lược về phân cấp, phân quyền theo hướng tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của TPHCM đúng với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Những vấn đề vượt thẩm quyền, thành phố có thể báo cáo trực tiếp lên Trung ương và Trung ương cũng có một đầu mối để giải quyết trong một thời hạn nhất định (5 hay 7 ngày) thay vì đi một vòng xin ý kiến các bộ, ngành liên quan.

Về thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TPHCM với phương châm thu hút có chọn lọc và chăm sóc lâu dài, nhà đầu tư chiến lược là “đối tác phát triển”, cùng đồng hành và kiến tạo phát triển.

Nhà đầu tư chiến lược không chỉ là những “ông lớn” dẫn đầu trong lĩnh vực thuộc danh mục ưu tiên đầu tư, mà quan trọng hơn, phải có khả năng dịch chuyển cơ cấu kinh tế, lan tỏa công nghệ, vốn và quản trị cho cả hệ sinh thái kinh tế của thành phố; phải có khả năng thiết lập hoặc kéo chuỗi doanh nghiệp vệ tinh, làm tăng năng lực cạnh tranh của kinh tế Thành phố.

Để thu hút được những doanh nghiệp “đại bàng”, thành phố cần phải có chính sách ưu đãi vượt trội về tài chính, thuế theo hướng vừa đủ sức hấp dẫn để cạnh tranh với các đô thị lớn trong khu vực, vừa bảo đảm hiệu quả và lan tỏa đối với nền kinh tế.

Đồng thời, nhà đầu tư chiến lược được cấp quyền phát triển tổng hợp trong một thời gian nhất định, đối với một khu vực xác định và Nhà nước giám sát theo các chỉ tiêu hiệu suất đất đai,…

Trong lĩnh vực đô thị thông minh, một số khu vực có thể trở thành không gian thử nghiệm cho phương tiện tự hành, quản trị giao thông bằng trí tuệ nhân tạo, quản lý năng lượng thông minh, hệ thống internet vạn vật tích hợp và các mô hình phân vùng thông minh dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Đối với cảng biển và hậu cần, có thể cho phép thử nghiệm công nghệ cảng thông minh, tự động hóa cầu cảng, robot logistics, hệ thống blockchain theo dõi chuỗi cung ứng và mô hình quản lý container thông minh…

Riêng đối với vấn đề huy động vốn để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng, các ý kiến cho rằng, Nhà nước phải có phần vốn của Nhà nước tham gia để bảo đảm tính khả thi tài chính cho các dự án hạ tầng này. Có thể là hạ tầng kỹ thuật như các tuyến Metro, hạ tầng số, hạ tầng trong lĩnh vực y tế, giáo dục, thể thao…