Đây là một trong những cam kết được Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đưa ra khi giải trình cuối phiên thảo luận chiều 9/12 về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng.

Bộ trưởng thừa nhận việc Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế Giá trị gia tăng chỉ sau vài tháng áp dụng “là điều mà chúng tôi cảm thấy “chưa làm tròn trách nhiệm”. Tuy nhiên, ông nói việc sửa đổi là cần thiết và cấp bách bởi trong quá trình luật bắt đầu có hiệu lực thi hành đã phát sinh rất nhiều vướng mắc.

Một trong những nội dung được Bộ trưởng giải trình là việc sửa đổi quy định điều kiện hoàn thuế, cụ thể là bãi bỏ yêu cầu bên bán đã kê khai nộp thuế giá trị gia tăng thì bên mua mới được hoàn thuế. Khi Luật Quản lý thuế chưa được sửa đổi, quy định này được coi là một giải pháp quản lý thuế.

Tuy nhiên, ông Thắng cho hay trong quá trình triển khai, Bộ Tài chính nhận được rất nhiều ý kiến của các doanh nghiệp cho rằng việc kê khai nộp thuế thuộc trách nhiệm của người bán, còn việc hoàn thuế là quyền lợi của người mua.

Yêu cầu bên mua phải chứng minh bên bán đã hoàn thành nghĩa vụ thuế là “không phù hợp” và gây khó khăn cho doanh nghiệp, vì bên mua không thể xác minh hay chứng minh được tình trạng nộp thuế của bên bán.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhận định việc bỏ nội dung quy định này có thể khiến cán bộ thuế vất vả hơn rất nhiều, thậm chí có những rủi ro nhất định trong quá trình quản lý. Song nếu không bỏ, thì lại phải để doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về việc quản lý thuế của một chủ thể kinh doanh khác.

“Đến ngay cả thành viên trong gia đình hai người cũng rất là khó để mà bảo ban nhau chưa nói lại là chịu trách nhiệm cho nhau”, Bộ trưởng ví von và khẳng định “dứt khoát phải bỏ” quy định này để đảm bảo sự công bằng.

Về chính sách thuế đối với hàng nông sản, vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm nhiều nhất, Bộ trưởng cho biết Luật Thuế năm 2008 đã xác định đối tượng này chịu thuế 5%. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp lợi dụng mua bán hóa đơn lòng vòng qua nhiều khâu để gian lận hoàn thuế.

Vì vậy, Luật Thuế Giá trị gia tăng năm 2016 đã sửa đổi theo hướng quy định đây là đối tượng không phải chịu thuế. Đến năm 2024, Luật được sửa đổi, đưa nông sản vào đối tượng chịu thuế với mức 5%, nhưng quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc.

Do vậy, Chính phủ đề nghị điều chỉnh lại theo đúng nội dung của Luật Thuế năm 2016. Bộ trưởng khẳng định tinh thần thực hiện sẽ theo cách thức của Luật Thuế năm 2016 và việc này đã được thực hiện ổn định trong thời gian dài, vì vậy các đại biểu Quốc hội có thể “hoàn toàn yên tâm”.

Liên quan đến đề nghị nghiên cứu xem xét vấn đề đánh thuế giá trị gia tăng đối với phân bón, Bộ trưởng cho biết sẽ ghi nhận vấn đề này để tiếp tục nghiên cứu, rà soát và báo cáo cấp có thẩm quyền.

Ngoài ra, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đang trình Quốc hội tại kỳ họp này đã bổ sung các quy định để quản lý thuế chặt chẽ hơn đối với người nộp thuế, sử dụng biện pháp phân tích, đánh giá mức độ rủi ro, và bổ sung các biện pháp kiểm tra để không làm phát sinh khoảng trống pháp lý trong công tác hoàn thuế.

Đối với thời điểm có hiệu lực thi hành, Bộ trưởng cho biết hiện nay các điều kiện cần thiết, bao gồm nghị định, thông tư hướng dẫn và chương trình phần mềm hóa đơn, đã được Bộ Tài chính chuẩn bị đầy đủ. Do đó, đề nghị Quốc hội cho phép Luật có hiệu lực ngay từ ngày 1/1/2026 để kịp thời hỗ trợ chính sách cho lĩnh vực nông nghiệp.

“Chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm trong quá trình tổ chức thực hiện để đảm bảo không dẫn đến rủi ro hay khó khăn khi triển khai, bởi hiện nay các doanh nghiệp cũng rất mong chờ được Quốc hội thông qua lần này”, Bộ trưởng cam kết.